Met grote regelmaat vraagt de politie burgers om videobeelden die door hun deurbelcamera zijn opgenomen af te staan. Weigeren is strafbaar. Privacyexperts en advocaten waarschuwen dat dit in strijd is met de privacywetgeving en dat nietsvermoedende burgers zo ongewild in strafdossiers terecht kunnen komen. Dat blijkt uit een rondvraag van BNR.
De opkomst van de deurbelcamera heeft burgers op grote schaal tot doelwit van dwangmiddelen gemaakt, zo concludeert BNR. Om verdachten op te sporen en te vervolgen, is de politie maar wat blij met beeldmateriaal dat is opgenomen door slimme deurbellen van fabrikanten als Ring en Eufy.
Het opvragen van deze beelden gebeurt echter veelal op een dwingende manier, namelijk per vordering. Het weigeren van een vordering is strafbaar. Wie niet vrijwillig videobeelden afstaat, riskeert een geldboete of een gevangenisstraf van drie maanden. Om die reden heeft volgens het Parket-Generaal tot nu toe nog niemand geweigerd om aan een vordering te voldoen.
Uit navraag van BNR bij tien regiokorpsen, de Landelijke Eenheid en het Openbaar Ministerie blijkt dat het vorderen van beeldmateriaal bij eigenaren van slimme deurbellen eerder regel dan uitzondering is. Het opvragen van camerabeelden is vaak het eerste wat agenten doen als ze een buurtonderzoek verrichten. Vordering is dan gebruikelijk: als de politie op vrijwillige basis om de beelden vraagt, zijn ze mogelijk niet bruikbaar als bewijs.
Privacyexperts zijn bezorgd om deze praktijken. “Dat de politie beelden kan vorderen, dat past in een bredere trend, namelijk dat burgers en bedrijven steeds meer verlengstuk lijken te worden van politie en justitie”, zegt Vincent Böhre, jurist en directeur bij stichting Privacy First. Hij erkent het belang van de beelden voor opsporing en vervolging, maar in zijn ogen is er momenteel nog te weinig aandacht voor de privacy van burgers.
Een ander veelgehoord kritiekpunt is dat deurbelcamera’s vaak structureel de openbare weg filmen. Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens is dat niet toegestaan. “De politie vraagt voortdurend dus beelden op die illegaal zijn. Indirect ben je dat als politie dan aan het legitimeren. Het is eigenlijk witwassen van illegale beelden”, aldus Böhre.
Ook advocaten maken zich zorgen om het feit dat de politie steeds vaker videobeelden van burgers vordert. Bij vordering moeten Nederlanders namelijk ook hun naam en adres opgeven. Privégegevens van burgers kunnen zo ongewenst in strafdossiers terecht komen.
Advocaten waarschuwen dan ook om van tevoren goed na te denken over de juridische gevolgen van een deurbelcamera. “Dat is waar je heel goed over zou moeten nadenken. Dat wat je doet de privacy van andere mensen raakt. En dat is een verantwoordelijkheid die we met z’n allen hebben om daar heel zorgvuldig mee om te gaan”, zo zegt Hester de Vries, advocaat en partner bij advocatenkantoor Kennedy Van der Laan.
