Rijkswaterstaat wil op meerdere plekken automatisch vliegende drones inzetten. Zij moeten dan de situatie boven vaarwegen in kaart brengen. De drones worden niet gebruikt voor handhaving. Dat vertelt een woordvoerder van Rijkswaterstaat tegenover NU.nl.
Het idee is dat de drones met een druk op de knop geactiveerd worden vanuit Verkeerspost Nijmegen als er zich iets voordoet op het water. Denk aan iemand die overboord is geslagen, of als een schip chemicaliën lekt als gevolg van een lekkage. Een drone kan onder meer een reddingsvest meenemen voor als iemand in de problemen komt op het water.
Er zijn meerdere toepassingen denkbaar waarbij automatisch vliegende drones ingezet kunnen worden. Ze kunnen de milieuschade in kaart brengen, bijvoorbeeld als een schip olie lekt. Met de juiste sensoren kunnen drones vaststellen of er gevaarlijke stoffen in het vaarwater zijn beland. Tot slot kunnen drones met luidsprekers uitgerust worden om recreanten aan te spreken.
Rijkswaterstaat oefent al twee jaar boven de Waal met automatisch vliegende drones. De resultaten zijn positief en daarom wil de dienst het testgebied verder uitbreiden, zo laat een woordvoerder weten. Op meerdere vragen heeft de dienst nog geen antwoord. “We hebben het meest aan echte ervaringen met de drones: vliegen ze de goede kant op, crashen ze onderweg tegen een hoog gebouw, vallen ze omlaag door een windvlaag, hebben ze last van vogels? Allemaal vragen waar we antwoord op willen. En als het goed blijft gaan, kunnen zulke automatische drones een vast onderdeel van ons werk worden.”
De politie maakt al langere tijd gebruik van drones om het werk van agenten makkelijker en minder gevaarlijk te maken. In 2021 maakte de politie meer dan duizend keer gebruik van drones, onder meer om demonstraties in de gaten te houden of tijdens opsporingswerkzaamheden.
Overigens erkende de politie dat dit niet geheel zonder risico is. Omdat de drones afkomstig zijn van het Chinese DJI Technology, is de kans groot dat de opgenomen op een Chinese server terecht komen. In dat geval is de politie de grip kwijt op de data kwijt. Dat was voor het ministerie van Defensie reden om geen drones van de Chinese fabrikant te gebruiken. De politie zegt maatregelen te hebben genomen om data veilig te stellen, onder meer door andere software te gebruiken.
Rijkswaterstaat gebruikt net als de politie al langer drones. Automatisch aangestuurde drones zijn daarentegen nog niet in gebruik. Daarvoor gelden strenge regels om privacyinbreuk van burgers te voorkomen.
De woordvoerder van Rijkswaterstaat wijst er bovendien op dat de drones geen beelden maakt om te handhaven. “Het gaat ons alleen om technische informatie over een incident”, zo zegt hij tegenover NU.nl. Boven land worden bovendien al volop beelden gemaakt door vaste camera’s. Rijkswaterstaat wil dat ook boven vaarwegen realiseren.
Afgelopen maandag simuleerde Rijkswaterstaat een brand op een schip op de Waal om te laten zien waartoe drones in staat zijn. Minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers was er niet bij vanwege een coronabesmetting.
Drones inzetten voor rechtshandhaving is iets waar de gemeente Arnhem ervaring mee heeft. In april 2020 zette de gemeente drones in om ervoor te zorgen dat burgers de coronamaatregelen naleefden. Dat gebeurde nadat inwoners herhaaldelijk klaagden dat mensen te dicht op elkaar stonden. Met behulp van de drones schreef de politie in een weekend tijd meer dan 200 bekeuringen uit.
Lokale politici waren niet blij met de actie. Raadsleden vroegen zich af of de politie niet minder zware middelen kon inzetten om te handhaven, bijvoorbeeld door overtreders rechtstreeks aan te spreken op hun gedrag. Anderen maakten zich zorgen over de privacy van burgers: de drones waren immers uitgerust met videocamera’s.
Achmed Marcouch, burgemeester van Arnhem en voorzitter van de veiligheidsregio Gelderland-Midden, had weinig begrip voor de kritiek van de raadsleden. Hij noemde de drones “vliegende megafoons” die enkel mensen erop wezen om voldoende afstand te houden. “We moeten het niet groter maken dan het is. We zitten in een crisis en het gaat om leven en dood. Dus laten we niet voortdurend dat soort discussies met elkaar voeren. Doe wat je moet doen en bedenk elke keer: wat kan ik bijdragen. In plaats van elke oproep vanuit de autoriteiten ter discussie te stellen, terwijl we weten dat dit de grootste crisis ooit is”, aldus Marcouch over de commotie.
