Techgigant Meta heeft van het gerechtshof in Amsterdam uitstel gekregen voor het aanpassen van zijn platforms Facebook en Instagram, na een rechtszaak aangespannen door Bits of Freedom. De digitale burgerrechtenorganisatie eiste in oktober dat Meta gebruikers meer controle zou geven over hun tijdlijnen; zo moeten gebruikers kunnen kiezen voor een tijdlijn die niet gebaseerd is op profilering en zelf kunnen bepalen of die als standaard wordt ingesteld. De rechter gaf Bits of Freedom aanvankelijk gelijk en dwong Meta om de apps binnen twee weken aan te passen. Meta stelde dat dit technisch onmogelijk was en vroeg om uitstel tot eind januari 2026, maar krijgt nu uitstel tot 31 december 2025.
De kern van de zaak is de Digital Services Act (DSA), nieuwe EU-regelgeving die beoogt gebruikers meer controle te geven over de wijze waarop grote online platformen informatie presenteren. Bits of Freedom betoogt dat Meta het algoritme als standaard oplegt, innovatie en keuzevrijheid negeert, en zo de democratische participatie belemmert. Meta stelt dat technische obstakels snelle aanpassing in de weg staan, maar de rechter legt de focus op daadwerkelijke autonomie en het publieke belang van vrije toegang tot betrouwbare informatie.
Bits of Freedom verwijt Meta dat het Nederlandse gebruikers geen autonomie biedt over de getoonde inhoud, wat de vrije toegang tot het publieke debat schaadt – juist rond verkiezingen problematisch. Volgens de organisatie overtreedt Meta met zijn platformontwerp de Digital Services Act, bedoeld om gebruikers controle te geven over grote online platformen. In hun oordeel benadrukten de rechters het belang om niet alleen tijdens verkiezingen, maar te allen tijde gebruikersvrijheid te waarborgen.
De rechter motiveerde het uitstel met het argument dat aanpassingen op korte termijn technisch lastig zijn en dat een tijdelijke “snelle” oplossing risicovol zou zijn voor de stabiliteit van de platforms. Toch noemt Bits of Freedom het uitstel "spijtig": “Juist rond verkiezingen wil je als gebruiker grip op je informatiedieet,” aldus woordvoerder Maartje Knaap. Ze benadrukt dat Meta geen reden heeft om achterover te leunen: “Meta overtreedt een belangrijke wet, dus het spoedeisende belang van deze zaak blijft overeind.”
Hoewel Meta het vonnis moet uitvoeren vóór 31 december 2025, loopt het hoger beroep ondertussen door. De zitting staat gepland voor januari 2026. De uitspraak is daarmee een belangrijk precedent voor strengere privacyhandhaving en gebruikersrechten in Europa.
| Datum | Gebeurtenis |
|---|---|
| Augustus 2025 | Bits of Freedom kondigt rechtszaak aan. Ondersteund door diverse maatschappelijke organisaties als Amnesty International en de Consumentenbond, wordt het kort geding voorbereid. |
| 22 september 2025 | Zitting in Amsterdam over de eisen van Bits of Freedom: gebruikers moeten eenvoudig kunnen kiezen voor een niet-geprofileerde, chronologische tijdlijn op Facebook en Instagram, en deze standaard kunnen instellen. |
| 2 oktober 2025 | Uitspraak rechtbank: Bits of Freedom krijgt gelijk. De rechter stelt vast dat Meta in strijd handelt met de Digital Services Act door geen blijvende tijdlijn-keuze te bieden. |
| Begin oktober 2025 | Meta moet binnen twee weken apps aanpassen, zodat de voorkeur van gebruikers behouden blijft en niet automatisch terugschakelt naar de algoritmische tijdlijn na herstart of navigatie. |
| Oktober 2025 | Meta vraagt uitstel tot januari 2026 vanwege zogenaamde technische en praktische bezwaren. Bits of Freedom reageert kritisch op het verzoek om uitstel en benadrukt urgentie in verkiezingsperiode. |
| 27 oktober 2025 | Het hof verleent uitstel aan Meta, maar beperkt deze tot 31 december 2025. Meta moet uiterlijk die datum apps aanpassen en gebruikers vrijheid geven over hun informatiedieet. Hoger beroep volgt. |
| 26 januari 2026 | Behandeling hoger beroep tussen Bits of Freedom en Meta gepland. Gedurende deze procedure moet Meta implementatie van de rechterlijke uitspraak niet uitstellen: directe uitvoering is vereist. |
