De Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS) treedt op 1 maart 2025 in werking. Deze wet biedt een juridische basis voor het systematisch delen en verwerken van persoonsgegevens binnen samenwerkingsverbanden die zich richten op het bestrijden van onder andere fraude en (georganiseerde) ondermijnende criminaliteit.
Naast de Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC’s) is de WGS van toepassing op de volgende organisaties:
Financieel Expertise-centrum (FEC): Een samenwerkingsverband van financiële toezichthouders en opsporingsdiensten gericht op de bestrijding van financiële criminaliteit.
Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (iCOV): Een platform waar verschillende overheidsdiensten informatie delen om crimineel vermogen op te sporen en aan te pakken.
Zorg- en Veiligheidshuizen (ZVH’s): Regionale netwerken waarin partners uit zorg, justitie en gemeenten samenwerken om complexe problematiek rondom personen met meervoudige problemen aan te pakken.
De WGS stelt eisen aan deelnemende organisaties om de rechtmatigheid van gegevensuitwisseling te waarborgen:
Duidelijk omschreven doelstellingen: Gegevens mogen uitsluitend worden gedeeld voor zwaarwegende algemene belangen, zoals de bestrijding van fraude en georganiseerde criminaliteit.
Noodzakelijkheid en proportionaliteit: De verwerking van persoonsgegevens moet noodzakelijk zijn en mag niet verder gaan dan nodig.
Transparantie en verantwoording: Organisaties moeten transparant zijn over hun gegevensverwerkingen en kunnen verantwoorden welke gegevens zij delen en waarom.
Beveiliging en vertrouwelijkheid: Er moeten adequate technische en organisatorische maatregelen worden genomen om de veiligheid en vertrouwelijkheid van de gegevens te waarborgen.
Bij de implementatie van de WGS dienen organisaties rekening te houden met de volgende aspecten:
Juridische toetsing: Zorg ervoor dat alle gegevensverwerkingen voldoen aan de wettelijke eisen en laat deze indien nodig toetsen door juridische experts.
Training en bewustwording: Leid medewerkers op in de nieuwe wetgeving en creëer bewustwording rondom privacy en gegevensbescherming.
Samenwerkingsafspraken: Maak duidelijke afspraken met partners over rollen, verantwoordelijkheden en procedures binnen het samenwerkingsverband.
Toezicht en handhaving: Richt intern toezicht en handhaving in om naleving van de wet te bewaken en misstanden tijdig te corrigeren.
Kortom, de WGS vormt een essentieel fundament voor samenwerking in de bestrijding van ernstige criminaliteit, mits deze op een zorgvuldige en rechtmatige manier wordt toegepast. Een goede implementatie is niet alleen noodzakelijk voor de effectiviteit van de samenwerking, maar ook voor het waarborgen van de rechten en privacy van betrokkenen.
