Op 26 april 2021 is het wetsvoorstel voor de invoering van een ‘UBO-register’ voor trusts (het Trustregister) ingediend bij de Tweede Kamer. Het Trustregister is een publiek toegankelijk register waarin bepaalde persoonlijke gegevens worden opgenomen van de uiteindelijke belanghebbenden (UBO’s) van trusts en van soortgelijke juridische constructies.
De invoering van een Trustregister is één van de maatregelen die is opgenomen in de (gewijzigde) vierde EU-antiwitwasrichtlijn. Het Trustregister wordt als een apart register beheerd door de Kamer van Koophandel.
In deze nieuwsbrief worden de belangrijkste punten uit het wetsvoorstel nader toegelicht. Het Trustregister zal bestaan naast het “reguliere” UBO-register voor Nederlandse vennootschappen en andere juridische entiteiten. Voor meer informatie over het UBO-register verwijzen wij naar onze Genoteerd 'Het Nederlandse UBO-register voor vennootschappen en andere juridische entiteiten'.
Het Trustregister is op grond van het wetsvoorstel van toepassing op (i) trusts en (ii) soortgelijke juridische constructies.
De trust is afkomstig uit het Anglo-Amerikaans recht en is, kort weergegeven, een juridische constructie waarbij goederen door een persoon (de insteller) worden toevertrouwd aan een beheerder (trustee) die deze goederen overeenkomstig de trustbepalingen aanwendt ten behoeve van één of meer begunstigden, of ten behoeve van een bepaald doel. Trusts kunnen worden gebruikt in de zakelijke, familiaire, culturele en charitatieve sfeer.
Elke lidstaat van de Europese Unie heeft bepaald welke juridische constructies binnen haar eigen rechtsstelsel qua functie of structuur vergelijkbaar zijn met een trust. Op deze soortgelijke juridische constructies is het Trustregister ook van toepassing.
Nederland heeft bepaalde fondsen zonder rechtspersoonlijkheid aangemerkt als vergelijkbaar met een trust. Het bekendste voorbeeld van een dergelijk fonds, is het fonds voor gemene rekening. Het maakt daarbij niet uit of dat fonds voor fiscale doeleinden ‘transparant’ is.
Een onderneming die in het Nederlandse handelsregister dient te worden ingeschreven, wordt niet aangemerkt als een soortgelijke juridische constructie, ook al voldoet die onderneming aan de materiële kenmerken van een soortgelijke juridische constructie.
De verplichting tot registratie en het actueel houden van gegevens in het Trustregister wordt in het wetsvoorstel neergelegd bij de trustee van een trust of degene die een soortgelijke positie vervult bij een soortgelijke juridische constructie (de trustee). Ingeval van een fonds voor gemene rekening zal de beheerder van het fonds normaliter als ‘trustee’ worden aangemerkt.
Niet elke trust of soortgelijke juridische constructie (hierna: trust) is verplicht om gegevens in het Trustregister te registreren. Het moet gaan om een trust waarvan de trustee:
in Nederland woont of gevestigd is; of
woonachtig of gevestigd is buiten de Europese Unie, en namens de trust of soortgelijke juridische constructie in Nederland vastgoed verwerft of een zakelijke relatie aangaat. Een zakelijke relatie is bijvoorbeeld een zakelijke of commerciële relatie met een Wwft-instelling zoals een bank, accountant, advocaat, notaris of belastingadviseur.
Trusts hebben geen registratieverplichting voor het Nederlandse Trustregister als zij al zijn geregistreerd in het trustregister van een andere lidstaat van de Europese Unie.
In het uitvoeringsbesluit (Uitvoeringsbesluit Wwft 2018) is opgenomen welke categorieën van natuurlijke personen in elk geval worden beschouwd als UBO van een trust. Daarbij wordt uitdrukkelijk aangegeven dat geen sprake is van een limitatieve opsomming.
De volgende natuurlijke personen worden in elk geval als UBO van een trust beschouwd:
de oprichter(s);
de trustee(s);
de protector(s), voor zover van toepassing;
de begunstigden, of voor zover afzonderlijke begunstigden niet kunnen worden bepaald, de groep van personen in wier belang de trust hoofdzakelijk is opgericht of werkzaam is; en
elke andere natuurlijke persoon die door direct of indirect eigendom of via andere middelen uiteindelijke zeggenschap over de trust uitoefent.
Voor de kwalificatie als UBO van een trust is – in tegenstelling tot het ‘reguliere’ UBO-register – geen indicatief minimumpercentage opgenomen. Het is dus niet noodzakelijk dat sprake is van een (eigendoms)belang van meer dan 25 procent; ook bij een kleiner belang is al sprake van een UBO.
Voor de gevallen waarin het niet mogelijk is de individuele begunstigden te bepalen, bijvoorbeeld omdat de begunstigden pas in de toekomst worden bepaald, is het van belang dat de groep van natuurlijke personen nauwkeurig, aan de hand van specifieke kenmerken of naar categorie, wordt omschreven zodat de individuele begunstigden bij uitbetaling of op het moment waarop de begunstigden hun definitieve rechten uitoefenen alsnog kunnen worden bepaald en de trustee kan overgaan tot actualisering van de informatie in het Trustregister.
Trustees dienen voor elke trust informatie te registeren in het Trustregister. Bij de registratie wordt aan de trust een uniek kenmerk toegekend, dat moet worden gemeld in alle schriftelijke uitingen die namens de trust wordt gedaan. De UBO wordt via een geautomatiseerd proces op de hoogte gesteld van de registratie.
Een deel van de te registreren informatie is openbaar toegankelijk. Een ander deel van de UBO-informatie is uitsluitend toegankelijk voor bevoegde autoriteiten en de Financiële Inlichtingen Eenheid.
ter zake van de trust:
Naam en type;
Datum en plaats van totstandkoming;
en ter zake van elke UBO:
Voor- en achternaam;
Geboortemaand en -jaar;
Nationaliteit;
Woonstaat; en
Aard en omvang van het gehouden economisch belang van de UBO.
ter zake van de trust:
Afschrift van documenten waaruit de over de trust opgenomen gegevens blijken.
en ter zake van elke UBO:
Burgerservicenummer / buitenlands fiscaal identificatienummer (TIN);
Geboortedag;
Geboorteland en -plaats;
Woonadres;
E-mailadres;
Afschrift van geldig identiteitsdocument;
Afschrift van document(ten) waarmee wordt onderbouwd waarom een persoon de status van UBO heeft én waaruit de aard en omvang van het door de UBO gehouden economisch belang blijkt; en
Afschrift van documenten waaruit de over de UBO opgenomen gegevens blijken.
Indien een UBO geen economisch belang heeft bij de trust, maar bijvoorbeeld slechts zeggenschapsrechten heeft, dan kan dit worden aangegeven bij de registratie. Het registratiesysteem zal hierop zijn ingesteld.
In de gevallen waarbij de omvang van het economisch belang van de UBO nog onduidelijk of onzeker is, zal de trustee per geval moeten bezien of er voldoende informatie voorhanden is om te kunnen aangeven binnen welke bandbreedte het economisch belang valt. Als het niet mogelijk is, dan kan worden volstaan met de melding dat het economisch belang niet nader kan worden bepaald.
De UBO-informatie blijft - nadat de gronden voor de registratie van bedoelde informatie ophouden te bestaan - voor een periode van tien jaar zichtbaar in het register.
Op grond van de Richtlijn kunnen lidstaten per geval bepalen dat de toegang van het publiek tot UBO-informatie wordt afgeschermd indien de UBO minderjarig is of handelingsonbekwaam, of als de UBO door publicatie van UBO-informatie zou worden blootgesteld aan een onevenredig risico van fraude, ontvoering, chantage, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie.
In Nederland wordt de UBO-informatie van een minderjarige of handelingsonbekwame persoon op verzoek afgeschermd. In andere gevallen kan de UBO-informatie slechts worden afgeschermd indien de UBO door het Openbaar Ministerie of de Nationaal Coördinator voor Terrorismebestrijding en Veiligheid wordt beveiligd. Bij afscherming geldt dat de aard en omvang van het economische belang van de (afgeschermde) UBO wel zichtbaar blijft. De afschermingsgronden voor het Trustregister zijn dezelfde als de afschermingsgronden voor het reguliere UBO-register.
Op basis van de (gewijzigde) vierde EU-antiwitwasrichtlijn had de implementatie van het Trustregister op 10 maart 2020 moeten zijn gerealiseerd. Nederland heeft deze implementatiedeadline niet gehaald. Het is nog niet duidelijk wanneer het Trustregister in werking treedt. Dit is mede afhankelijk van het wetgevingsproces. Na inwerkingtreding hebben trustees 3 maanden de tijd om de UBO's van trusts te registreren. Na het verstrijken van deze overgangsperiode dient een trustee binnen één week aan de registratieplicht te voldoen en dienen wijzigingen eveneens binnen één week te worden doorgegeven.
Voor bevoegde autoriteiten en Wwft-instellingen geldt een terugmeldplicht. Deze terugmeldplicht houdt in dat zij verplicht zijn om iedere discrepantie die zij aantreffen tussen de informatie in het Trustregister en de UBO-informatie waarover zij beschikken te melden bij de Kamer van Koophandel. Bevoegde autoriteiten hoeven daarbij slechts een terugmelding te doen indien passend en voor zover dit vereiste hun taken niet onnodig doorkruist.
Overtreding van de hierboven beschreven verplichtingen wordt beschouwd als een economisch delict en kan op basis van het wetsvoorstel zowel met strafrechtelijke als bestuursrechtelijke sancties worden gehandhaafd. Ook wordt het mogelijk om een last onder dwangsom op te leggen als een ‘herstelsanctie’. Indien de overtreding opzettelijk is begaan kan dit leiden tot een gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren, een taakstraf of een geldboete.
