Het wemelt van de misverstanden en de pijnlijke situaties in het sociaal domein. In dit artikel worden de actuele knelpunten in het sociaal domein genoemd, wordt beschreven welke waarden in de knel komen en er wordt een oplossing aangedragen.
Stel, u bent ziek. U brengt een bezoek aan de arbo-arts en deze constateert dat u de eerste zes weken niet in staat bent om te werken. Uw werkgever is het hier niet mee eens en vraagt de arts zijn bevindingen bij te stellen en te adviseren dat u over een week weer op kantoor wordt verwacht. De arts voldoet aan dit verzoek.
Als dit bekend zou worden is Nederland te klein om alle verontwaardiging te kunnen verwerken. Toch is dit onlangs gebeurd in Lingewaard. Daar heeft een keuringsarts onder druk van de gemeente, een medisch rapport aangepast ten nadele van een inwoner van de gemeente Lingewaard. En blijkbaar is dit geen incident; in het videofilmpje zegt de verantwoordelijke wethouder dat deze werkwijze heel gebruikelijk is. “We passen hoor en wederhoor toe en op grond daarvan nemen we een beslissing.”
De betreffende arts geeft toe dat hij onjuist heeft gehandeld. Er loopt een tuchtzaak tegen hem.
Ondertussen zijn we verhuisd van Lingewaard naar Gemert. Nog niet helemaal van de schrik bekomen gaan we op zoek naar ondersteuning en komen terecht bij de ‘dorpsondersteuner’. Ze noemt zichzelf ‘een buurvrouw-plus, iemand die dicht bij je staat en net iets meer weet’. Een vrouw uit de wijk waar we ons eerst moeten melden voordat we bij een professional terecht kunnen. Deze dorpsondersteuner beoordeelt of professionele hulp nodig is. Niet alleen is deze persoon ambtenaar en hulpverlener tegelijk maar we kunnen haar ook in ons privéleven op straat, bij de huisarts of in de supermarkt tegen komen en misschien zitten haar kinderen wel bij de onze in de klas. We blijven haar tegenkomen, ook lang nadat de problemen zijn opgelost. Veel onveiliger kun je het voor een hulpvrager niet maken.
Welke normen en waarden die we zorgvuldig hebben opgebouwd in de loop der jaren worden hier geweld aan gedaan? In de casus Lingewaard is de onafhankelijkheid en beroepsethiek van de arts in het geding. We wachten af wat de tuchtrechter hiervan vindt. De gemeente heeft bij haar optreden de eis van een behoorlijke en zorgvuldige gegevensverwerking geweld aan gedaan; er is sprake van een onrechtmatige verwerking van gegevens omtrent gezondheid en ook is het handelen van de gemeente in strijd met diverse algemene beginselen van behoorlijk bestuur waaronder het zorgvuldigheidsbeginsel en het verbod op detournement de pouvoir (misbruik van bevoegdheid).
In Gemert wordt het recht op vrije toegang tot de hulpverlener belemmerd. Daar is geen sprake van onafhankelijke ondersteuning zoals in de Wet maatschappelijke ondersteuning geformuleerd als een plicht van de gemeente om zorg te dragen dat ‘bij de maatschappelijke ondersteuning het belang van betrokkene uitgangspunt is’ (niet de bezuinigingsdrift van de wethouder).
De dorpondersteunster bewaart geen professionele afstand, er is sprake van gedwongen winkelnering waarbij de vrijwillige aard van de hulpverlening in het geding is. Tevens is sprake van function creep in die zin dat de rollen en bevoegdheden niet gescheiden zijn; de hulpverlener is ook ambtenaar en buurvrouw. En in alle gevallen staat het vertrouwen van de burger op het spel.
Dit artikel is ook te vinden in het dossier Privacy in de zorg
