Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen maken steeds vaker gebruik van sneltesten om te kijken of medewerkers al dan niet besmet zijn met het coronavirus. Dat is echter mogelijk in strijd met de Europese privacywetgeving. In de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) staat namelijk dat een werkgever geen medische gegevens van werknemers mag verwerken. Daarvoor waarschuwt de Autoriteit Persoonsgegevens tegenover het Dagblad van het Noorden.
Het coronavirus houdt de gemoederen nog altijd bezig in ons land. Als je gezondheidsklachten hebt die geassocieerd worden met COVID-19 -denk aan neusverkoudheid, keelpijn, benauwdheid, (lichte) verhoging van je lichaamstemperatuur en ga zo maar door- geldt het dringende advies om je te laten testen. Daarvoor bel je de nationale testlijn, maak je een afspraak en ontvang je vanzelf de uitslag. Al met al ben je enkele dagen tot misschien wel een week verder voordat je weet waar je aan toe bent.
Terwijl je een afspraak maakt en wacht op de testuitslag, mag je niet naar je werk. Dat komt natuurlijk nooit gelukkig uit, zeker als je baas meerdere medewerkers heeft die om deze reden thuis zitten. Dan is er heel wat kunst- en vliegwerk nodig om het rooster rond te krijgen zodat de zorgverlening of bedrijfsvoering niet in gevaar komt.
Dat geldt in het bijzonder als je in de zorgsector werkt. Iedere dag dat een arts, verpleegkundige of arts-assistent thuis zit, betekent dat er minder patiënten geholpen kunnen worden. Het vinden van vervangend personeel wordt bovendien steeds moeilijker. Op een gegeven moment kunnen de problemen zo groot worden dat er een bottleneck optreedt en de gehele patiëntenzorg in de knel komt.
Het aantal zorgmedewerkers dat noodgedwongen thuis zit omdat ze op de resultaten van het onderzoek wachten of daadwerkelijk besmet zijn met het coronavirus, neemt alsmaar toe. Volgens het Dagblad van het Noorden telden de laboratoria van Certe, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en de GGD’s in de provincies Groningen en Drenthe afgelopen week 170 besmettingen onder het zorgpersoneel. De week daarvoor waren het er nog 130.
Om ervoor te zorgen dat het eigen personeel zo snel mogelijk weer aan de slag kan, nemen veel zorgorganisaties zelf een coronatest af: bij de GGD duurt het immers dagen voordat ze uitsluitsel hebben. Verder weet het Dagblad van het Noorden dat steeds meer huisartsen en oudereninstellingen nieuwe sneltesten hebben aangeschaft om werknemers te testen.
Dat huisartsen, laboratoria en andere zorginstellingen hun medewerkers actief helpen zodat ze zo snel mogelijk weer aan het werk kunnen, heeft allerlei voordelen. De personeelsproblemen worden minder nijpend, patiënten krijgen de zorg die ze op dat moment nodig hebben (zonder extra wachttijd) en werkgevers besparen er geld mee. Een win-winsituatie, toch?
Het inkopen en afnemen van sneltesten klinkt als een nobel gebaar, maar is mogelijk in strijd met Europese privacyregels. Daarvoor waarschuwt de Autoriteit Persoonsgegevens. Tegenover het Dagblad van het Noorden zegt een woordvoerder: “Volgens de Algemene Verordening Gegevensverwerking (AVG) en het arbeidsrecht mag een werkgever geen medische gegevens van een werknemer verwerken.”
Hij wijst er tevens op dat een werkgever ook niet zomaar de lichaamstemperatuur van een werknemer mag meten. “Je mag niet zomaar medisch gecontroleerd worden door je werkgever. Alleen een bedrijfsarts of GGD-arts met beroepsgeheim mag een test doen en de gegevens ervan registreren”, zo vertelt de woordvoerder.
Deze discussie speelde in april ook al. Toen zei de Autoriteit Persoonsgegevens dat ze regelmatig klachten ontvang van werknemers waarvan de baas de lichaamstemperatuur wilde opnemen. De privacywaakhond zei toentertijd al dat dit niet zomaar mag. Enkele weken later kwam de toezichthouder daar op terug en zei dat dit onder bepaalde voorwaarden wel is toegestaan. Als een werkgever alleen temperatuur afleest en deze data niet in een systeem registreert en opslaat, dan is de AVG niet van toepassing en is dit dus toegestaan.
Het testen van je eigen personeel kan dus niet door de beugel volgens de AVG. Sommige zorg- en gezondheidsinstellingen hebben daar iets op bedacht: daar gaat de testuitslag rechtstreeks naar een arts-microbioloog, die de resultaten op zijn beurt weer doorspeelt aan een bedrijfsarts. “Maar veel organisaties nemen ook bewust het risico van een boete van de Autoriteit Persoonsgegevens”, zo schrijft het Dagblad van het Noorden. “De hoogte van die boete weegt niet op tegen het verlies door het stilleggen van de productie.”
Hoe vaak het voorkomt dat zorginstellingen de AVG overtreden door hun eigen personeel zelf te testen, is onbekend. Voor zover bekend heeft de Autoriteit Persoonsgegevens tot op heden nog geen onderzoek gedaan naar dergelijke omstandigheden.
