De AirTag valt in beginsel buiten het verwerkingsgebied van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Dat komt omdat de Europese privacywetgeving een uitzondering heeft opgenomen. Een ouder die het trackingapparaatje van Apple gebruikt om te achterhalen waar zijn zoon of dochter zich bevindt, gebruikt het apparaat voor huishoudelijke doeleinden. Mocht iemand vinden dat hij of zij gestalkt wordt met behulp van de AirTag, dan zijn er voldoende juridische middelen om in te grijpen.
Dat schrijft minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind in een brief aan de Tweede Kamer. Daarin geeft hij antwoord op schriftelijke vragen van Sylvana Simons (Bij1).
Het is al weer ruim een jaar geleden dat Apple de AirTag introduceerde. Het is een rond en compact trackingapparaat dat bedacht is om kwijtgeraakte voorwerpen terug te vinden. Je doet hem bijvoorbeeld aan je sleutelbos, handtas of rugzak. Ben je deze kwijt? Dan open je het ‘Zoek mijn’-netwerk om de AirTag te traceren. Als je je tas nog in de sportschool of ergens anders hebt laten liggen, dan zie je dat met deze applicatie.
Het uitgangspunt van de AirTag is om je spullen in de gaten te houden. Er zijn ook voorbeelden van ouders die het apparaat gebruiken om te kijken waar hun kroost is. In de media zijn echter ook verhalen verschenen dat de AirTag gebruikt kan worden om peperdure auto’s te traceren, of om stiekem mensen te volgen.
Apple is niet doof voor deze kritiek en bedacht een app om stalking met de AirTag tegen te gaan: Tracker Detect. Als je het vermoeden hebt dat je gestalkt of gevolgd wordt met een AirTag, dan kun je proberen om het apparaat op te sporen. Als Tracker Detect een AirTag of andere bluetoothtracker vindt en deze ten minste tien minuten bij jou in de buurt is, dan kun je het apparaat geluid laten afspelen.
De stalkingsverhalen waren voor Sylvana Simons (Bij1) aanleiding om schriftelijk vragen te stellen aan minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind. Het Tweede Kamerlid vroeg aan de minister of hij bezorgd is dat vrouwen en kwetsbare groepen gevaar lopen om ongewenst gevolgd te worden door AirTags.
Weerwind antwoordt dat hij ‘in zijn algemeenheid’ de zorg deelt dat technologie misbruikt kan worden om inbreuk te maken op de levenssfeer van een ander. Maar, zo benadrukt hij, er hebben zich nog geen incidenten voorgedaan waarbij een AirTag betrokken was. Bovendien heeft Apple aanvullende maatregelen getroffen om misbruik tegen te gaan.
“Enkele van die waarborgen zijn dat gebruikers tijdens de configuratie van hun AirTag een bericht zien waarin duidelijk staat dat AirTag is bedoeld voor het volgen van eigen bezittingen, dat het volgen van personen in veel landen een misdrijf is, dat AirTag zo is ontworpen dat slachtoffers hem kunnen detecteren, en dat wetshandhavingsdiensten gegevens kunnen opvragen waarmee de eigenaar van de AirTag kan worden geïdentificeerd”, aldus minister Weerwind.
Verder informeert Simons of de huidige wetgeving voldoet om misbruik van AirTags voor stalking aan te pakken. De minister stelt dat het wetboek van Strafrecht voldoende juridische middelen bevat om staling of belaging aan te pakken. Locatietracking kan daarbij een rol van belang spelen, maar hangt af van de feiten en omstandigheden, die van geval tot geval kunnen verschillen.
De AirTag en het ‘Zoek mijn’-netwerk zijn volgens minister Weerwind niet in strijd met de AVG. Daarin is namelijk een uitzondering opgenomen voor het verwerken van persoonsgegevens door natuurlijke personen voor persoonlijke en huishoudelijke doeleinden. “Het door een natuurlijk persoon kunnen volgen van een locatie in bijvoorbeeld gezinsverband valt dan ook buiten het werkingsgebied van de AVG”, schrijft de minister.
“Voor andere gevallen, of voor gevallen waarin de privésfeer wordt geraakt van anderen dan degene die door middel van dit systeem gegevens verwerkt, geldt dat hiervoor een welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doel moet zijn alsook dat er een legitieme verwerkingsgrondslag voor kan worden gevonden in de AVG, bijvoorbeeld toestemming van de betrokkene”, zo vervolgt minister Weerwind zijn antwoord.
De AVG is wel degelijk van toepassing op Apple, omdat het de middelen verschaft om persoonsgegevens te verwerken voor persoonlijke of huishoudelijke activiteiten. Weerwind zegt geen aanleiding te hebben dat de AirTag in strijd is met de AVG. “Of in voorkomende gevallen de AVG is geschonden, is aan de Autoriteit Persoonsgegevens als toezichthouder ter beoordeling.”
Tot slot stelt minister Weerwind dat instanties als het Openbaar Ministerie, de politie en Slachtofferhulp Nederland nieuwe digitale toepassingen en maatschappelijke ontwikkelingen nauwlettend in de gaten houden. Indien nodig passen zij het staande beleid aan en informeren ze medewerkers hierover.
