Stichting Massaschade & Consument lanceert een collectieve rechtszaak tegen Google vanwege de dataverzamelingspraktijken van Android. Uit onderzoek blijkt dat het besturingssysteem continu gegevens verzamelt over wat er op en rondom een telefoon plaatsvindt, zonder dat gebruikers hier invloed op kunnen uitoefenen. Daarmee schendt het Amerikaanse techbedrijf de Europese privacywetgeving. De stichting kondigt de rechtszaak aan in een persverklaring.
De grondslag voor de massaschadeclaim is een onderzoeksrapport dat wetenschappers tussen 2022 en 2024 hebben uitgevoerd en geschreven. Onderzoekers hebben meerdere Android-telefoons gekocht en al het uitgaande verkeer op een Nederlandse server opgeslagen, ontsleuteld en geanalyseerd.
De belangrijkste conclusie is dat Google met Google Play Services op de achtergrond systematisch grote hoeveelheden gegevens over klanten en het toestelgebruik verzamelt en doorstuurt naar Google. Zelfs als de meest privacyvriendelijke opties worden ingeschakeld, belanden gebruikersgegevens op de servers van het technologiebedrijf in de VS. Dan moet je denken aan locatiegegevens, interesses, welke producten we bestellen, welke apps we gebruiken en tal van andere aspecten over de persoonlijke gegevens van gebruikers. Dit levert gedetailleerde gebruikersprofielen op waar Google jaarlijks miljarden mee verdient.
Stichting Massaschade & Consument stelt dat dit onduidelijk is voor Android-gebruikers, laat staan dat ze daar toestemming voor hebben gegeven. Daarmee overtreedt Google Nederlandse en Europese regels en wetten, zo staat in de dagvaarding (pdf) die bij de rechtbank is ingediend.
“De data die we dagelijks met ons smartphonegebruik produceren, bieden een haarschelp beeld over onze voorkeuren en tijdsbesteding”, zegt Lucia Melcherts, voorzitter van stichting Massaschade & Consument. Volgens haar heeft Google tussen mei 2018 tot op de dag van vandaag de rechten van meer dan negen miljoen Nederlanders geschonden.
Melcherts zegt dat uit het Nederlandse onderzoek blijkt dat Google gebruik maakt van unique identifiers (UIDs). Dat zijn kenmerken die door Google aan verzamelde data gekoppeld kunnen worden, zoals een e-mailadres en Android ID. Een Android ID is een serienummer waarmee Google gebruikers kan identificeren. Het achterhalen van iemands identiteit is daarmee kinderlijk eenvoudig, zo zeggen onderzoekers.
“Google heeft als ontwikkelaar van Android altijd een ongeëvenaarde positie gehad om zichzelf toegang tot die data te verschaffen, maar is gebonden aan strenge regels bedoeld om Android-gebruikers te beschermen. Dit onderzoek stelt echter vast dat Google geen enkele maat kent in de data die het van Nederlandse Android-gebruikers verzamelt. Dit is heel zorgelijk, want je belgeschiedenis, app-gebruik en actuele locatie zijn niet voor andermans ogen bedoeld”, aldus Melcherts.
Om Google te dwingen om fundamentele privacywijzigingen door te voeren en afmeldmogelijkheden te introduceren voor de data die het bedrijf verzamelt met het Android-besturingssysteem, start de stichting een collectieve rechtszaak tegen het bedrijf. Tevens eist de stichting namens negen miljoen Nederlanders een schadevergoeding. Over de hoogte daarvan wil de stichting op dit moment niets zeggen.
Google bekritiseert de claim en trekt het beeld dat de stichting schept in twijfel. “Net als sommige andere massaclaims die we de laatste tijd in Nederland zien, is dit een speculatieve rechtszaak voor opportunistisch financieel gewin. Er wordt een misleidend beeld geschetst van hoe Android en onze andere systemen werken”, zo zegt een woordvoerder van Google tegen Tweakers.net. Het techbedrijf zegt de zaak dan ook ‘met veel vertrouwen’ tegemoet te zien.
De rechtszaak wordt betaald door Eaton Hall Funding LLC, een Amerikaanse procesfinancier. Als het tot een schikking of gunstige uitspraak komt, ontvangt de financier 17,5 procent van de opbrengst. Het resterende bedrag wordt verdeeld over degenen die zich hebben aangemeld voor de collectieve actie.
Dit is niet de eerste massaschadeclaim die tegen de zoekmachinegigant loopt. Afgelopen jaar lanceerden de Consumentenbond en Stichting Bescherming Privacybelangen een rechtszaak tegen Google vanwege haar ‘constante surveillance’ en delen van persoonsgegevens via online advertentieveilingen.
“Google houdt iedereen voortdurend in de gaten. Ook met gebruik van third party cookies, die onzichtbaar zijn, blijft Google gegevens verzamelen via websites en apps van anderen, zelfs wanneer iemand zijn producten of diensten niet gebruikt. Dit stelt Google in staat vrijwel het gehele internetgedrag van zijn gebruikers te monitoren. Daarnaast verzamelt Google voortdurend de fysieke locaties van gebruikers, ook wanneer zij hun apparaten niet actief gebruiken en denken ‘offline’ te zijn”, zo zei Ada van der Veer, voorzitter van Stichting Bescherming Privacybelangen, over de kwestie.
