Ruim honderd supermarkten in Nederland hebben camera’s die voorzien zijn van kunstmatige intelligentie opgehangen. Klanten die verdacht gedrag vertonen tijdens het winkelen, worden daarop aangesproken. De eigenaren van de winkels hopen op deze manier het aantal winkeldiefstallen te verminderen. Dat bevestigen meerdere supermarkten tegenover RTL Nieuws (1).
De schok was groot toen supermarktketen Jumbo begin dit jaar in haar jaarverslag schreef dat consumenten in 2023 voor zo’n 100 miljoen euro aan boodschappen hadden gestolen. Andere supermarkten erkenden het probleem en zeiden er ook last van winkeldieven te hebben, al wilden ze niet zeggen hoeveel schade zij hierdoor leden.
Een deel van de diefstallen is te wijten aan de aanwezigheid van zelfscankassa’s. Klanten ‘vergeten’ een product te scannen, waardoor deze niet wordt aangeslagen en afgerekend. De zelfscankassa’s wegdoen is geen optie: uit onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van zelfscankassa’s een belangrijke reden is waarom ze bij een specifieke winkel hun boodschappen doen. Bovendien komt er door de zelfscankassa’s meer oppervlakte vrij en kunnen supermarkten hun personeel elders inzetten, bijvoorbeeld als vakkenvuller.
Retaildeskundigen voorspelden dat kunstmatige intelligentie (AI) op korte termijn een prominente rol zou gaan spelen in de strijd tegen winkeldieven(2). Doordat slimme camera’s klanten nauwlettend monitoren, is het een stuk moeilijker om etenswaar te stelen. Experts denken dat er door het gebruik van AI een einde komt aan de gelegenheidsdief.
Vanwege de enorme impact van winkeldiefstallen op de winstgevendheid van het bedrijf, startte Jumbo deze week in een aantal eigen filialen een proef met slimme camera’s. Die leggen het gedrag van klanten vast. Als de camera’s verdacht gedrag waarnemen, bijvoorbeeld van een bezoeker die iets in zijn jaszak stopt, dan krijgt de filiaalhouder een melding op zijn telefoon, inclusief een korte video waarop het gedrag van de klant is vastgelegd.
De camera’s die zijn uitgerust met AI-technologie, zijn afkomstig van het Franse bedrijf Veesion. Meer dan 110 Nederlandse supermarkten werken al met het systeem, waaronder Jumbo, Plus en DekaMarkt. Volgens de fabrikant voldoen de camera’s aan de Europese privacywetgeving.
Supermarkteigenaren die al enkele maanden met de slimme camera’s werken, zeggen tegenover RTL Nieuws dat ze tevreden zijn. De eigenaar van het Jumbo-filiaal in Oude Alink, die 15 camera’s met AI-software heeft hangen, zegt dat hij vorig jaar augustus achttien winkeldieven in de kraag heeft weten te pakken dankzij de slimme camera’s. “Dat was een extreme maand. Normaal pak ik er twee of drie per week”, vertelt hij.
De kunstmatige intelligentie helpt winkeldieven te herkennen, maar is verre van perfect. Nawin Harpal van Boon’s Markt in Utrecht heeft daar ervaring mee. “Soms vindt Veesion het verdacht dat een klant een paar keer een product pakt en weer terugzet in het schap. En je ziet ook dat mensen met hun telefoon in hun hand boodschappen doen. Als ze die in hun zak stoppen, kan ik ook een melding krijgen”, aldus de winkeleigenaar.
De slimme camera’s detecteren verdachte bewegingen, maar leggen niet vast hoe mensen eruit zien. Dat is volgens Cynthia Liem, computerwetenschapper aan de TU Delft, een van de sterke punten van de software. “Mensen worden niet als verdacht gezien om hoe ze eruitzien, maar omdat een handeling als verdacht is aangemerkt. Dat is goed. Zolang het bedrijf ervoor zorgt dat de software niet naar persoonskenmerken kijkt, kan het vooroordelen voorkomen.” Omdat de software fouten kan maken, benadrukt Liem dat het belangrijk is om potentiële winkeldieven persoonlijk aan te spreken.
Supermarkten beschouwen de slimme camera’s met AI als welkom hulpmiddel. Daarmee zijn echter niet alle problemen in één klap opgelost. “We kunnen niet opeens achterover leunen omdat het systeem alles bijhoudt. Maar het geeft wel meer rust”, zo zegt Harpal.
(1) https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/artikel/5435132/jumbo-plus-supermarkten-winkeldief-slimme-cameras-veesion
(2) https://www.vpngids.nl/nieuws/ai-gaat-grote-rol-spelen-in-de-supermarkt/
