Om een netwerk van onderling verbonden digitale overheidsdiensten tot stand te brengen en de digitale transformatie van de Europese overheidssector te versnellen, hebben de vertegenwoordigers van de lidstaten (het Coreper) een gemeenschappelijk standpunt bereikt over de voorgestelde verordening Interoperabel Europa.
De ontwerpverordening wil een nieuw samenwerkingskader creëren voor overheidsdiensten in de EU zodat de verlening van overheidsdiensten over de grenzen heen naadloos verloopt, en voorzien in ondersteunende maatregelen die innovatie en de uitwisseling van vaardigheden en kennis bevorderen.
Een governancestructuur voor interoperabiliteit moet een ecosysteem van gedeelde interoperabiliteitsoplossingen tot stand brengen voor de publieke sector in de EU. Overheden en andere betrokkenen kunnen bijdragen aan dergelijke oplossingen en deze hergebruiken, en samen innoveren en toegevoegde waarde creëren.
Het gemeenschappelijk standpunt van de Raad komt met name op de volgende punten overeen met de algemene strekking van het Commissievoorstel:
regels voor een gestructureerde EU-samenwerking waarbij overheidsdiensten uit verschillende lidstaten, regio's of steden, ondersteund door publieke en private actoren, samen werken aan projecten
een kader voor meerlagig bestuur onder leiding van de "Interoperabel Europa-raad", dat onder meer de opdracht krijgt overeenstemming te bereiken over gemeenschappelijke herbruikbare middelen
het delen en hergebruiken van interoperabiliteitsoplossingen, met een éénloketsysteem voor oplossingen en gemeenschapssamenwerking (het "Interoperabel Europa-portaal"), en maatregelen die innovatie en de uitwisseling van vaardigheden en kennis bevorderen
De tekst van de Raad wijzigt verschillende delen van het Commissievoorstel. De belangrijkste zijn:
een duidelijkere definitie van het toepassingsgebied van de voorgestelde wetgeving
verduidelijking van de doelstellingen en voorwaarden van de verplichte interoperabiliteitsbeoordeling met het oog op de naleving van de beginselen van evenredigheid en subsidiariteit
afstemming op de verordening artificiële intelligentie met betrekking tot testomgevingen en consistentie met de algemene verordening gegevensbescherming
een sterkere rol voor de Interoperabel Europa-raad, die de kern vormt van de governancestructuur die bij de verordening wordt ingesteld
Met het akkoord over het gemeenschappelijk standpunt van de Raad kan het Spaanse voorzitterschap nu onderhandelingen (trialogen) aangaan met het Europees Parlement over de definitieve verordening. De eerste trialoog staat gepland voor 10 oktober 2023.
De afgelopen jaren hebben deskundigen op het gebied van digitale overheid en data op basis van het huidige Europese interoperabiliteitskader brede gemeenschappelijke praktijken ontwikkeld voor samenwerking op het gebied van interoperabiliteit. Dit kader is het algemeen erkende conceptuele model voor interoperabiliteit. Uit recente evaluaties bleek echter dat deze volledig vrijwillige samenwerkingsaanpak flinke beperkingen heeft.
Ook vanuit de lidstaten klonk de roep om meer Europese samenwerking op het gebied van interoperabiliteit steeds luider. Dit blijkt onder meer uit de ministeriële verklaringen die in 2017 in Tallinn en in 2020 in Berlijn zijn ondertekend. De Commissie heeft daarom op 18 november 2022 een voorstel ingediend voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van maatregelen voor een hoog niveau van interoperabiliteit van de overheidssector in de Unie (verordening Interoperabel Europa). De Raad TTE (Telecommunicatie) heeft op 2 juni 2023 nota genomen van een voortgangsverslag over dit dossier.
