Nico van Eijk, voorzitter van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (CTIVD), heeft zijn functie ter beschikking gesteld. De onderlinge verhoudingen in de huidige samenstelling zijn dusdanig verstoord dat langer samenwerken niet tot de mogelijkheden behoort. Het kabinet heeft aan de Raad van State gevraagd om op korte termijn de benoemingsprocedure voor een nieuwe voorzitter te starten.
Dat schrijft demissionair minister van Algemene Zaken Mark Rutte in een brief aan de Tweede Kamer (1).
De CTIVD is een commissie die controleert of de Algemene en Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD en MIVD) de regels naleven die zijn vastgelegd in de Wet op inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv 2017). Deze wet beschrijft welke bevoegdheden veiligheidsdiensten hebben om de nationale veiligheid van Nederland te waarborgen. Er staat onder andere in dat de diensten internetverkeer mogen onderscheppen en verwerken, maar ook onder welke omstandigheden ze computers en informatiesystemen mogen hacken en wanneer ze informatie met buitenlandse informatiediensten mogen delen.
De AIVD en MIVD mogen hun bevoegdheden niet te pas en te onpas inzetten. Dit gebeurt onder streng toezicht van twee commissies: de CTIVD en de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). De CTIVD kijkt hoe de Wiv 2017 in praktijk uitpakt en of er aanpassingen nodig zijn. De TIB toetst de rechtmatigheid van de inzet van de bevoegdheden waarover de veiligheidsdiensten beschikken.
Als de commissies oordelen dat de privacy van burgers niet onnodig en disproportioneel worden geschonden, geeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de minister van Defensie of de minister van Algemene Zaken toestemming aan de veiligheidsdiensten om hun bevoegdheden in te zetten.
Het ministerie van Algemene Zaken is onlangs geïnformeerd over het vertrek van voorzitter Nico van Eijk. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft premier Rutte dat ‘verstoorde verhoudingen’ hieraan ten grondslag liggen. Het is volgens hem niet mogelijk om in de huidige samenstelling van de CTIVD door te gaan. “Dit heeft er toe geleid dat wij in samenspraak zijn gekomen tot de afspraak dat de huidige voorzitter bij de CTIVD terugtreedt”, aldus Rutte.
De minister-president belooft om op korte termijn een interim-voorzitter te benoemen. Naast de Tweede Kamer worden de vicepresident van de Raad van State, de president van de Hoge Raad der Nederlanden en de Nationale Ombudsman hierbij betrokken. De laatste drie partijen worden ook wel de Commissie van aanbeveling genoemd.
De CTIVD bestaat uit vier leden en worden bij Koninklijk Besluit benoemd. De benoemingsprocedure schrijft voor dat er een voordracht plaatsvindt die bestaat uit ten minste drie personen voor een vacature. De betrokken ministers, de Tweede Kamer en de Commissie van aanbeveling kiezen dan de meest geschikte kandidaat voor de functie. De geselecteerde kandidaat wordt door de Kroon benoemd.
Premier Rutte heeft aan de Raad van State gevraagd om de benoemingsprocedure zo snel mogelijk te starten en de Commissie van aanbeveling bijeen te roepen. Om de continuïteit en uitvoering van de wettelijke taken van de CTIVD voort te zetten, wordt het voorzitterschap in de tussentijd waargenomen door het langstzittende lid.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2024Z03381&did=2024D07816
