De Tweede Kamer wil het naadje van de kous weten over de mogelijke schending van de privacyrechten van kinderen op sociale media. De Kamer wil onder meer van het kabinet weten wat zij ervan vindt dat kinderen reclames voorgeschoteld krijgen op basis van persoonlijke kenmerken. Ook moet de regering zich actief inzetten om de positie van kinderen in nationale en internationale wetgeving te versterken.
Dat blijkt uit schriftelijke vragen die zijn ingediend door Don Ceder (ChristenUnie). Zijn vragen zijn gericht aan demissionair minister Stef Blok (Economische Zaken en Klimaat), minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) en staatssecretaris Raymond Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties).
Vorige week publiceerde de Consumentenbond de resultaten van een onderzoek naar acht socialemediakanalen. De onderzoekers gingen na of sociale media als Facebook, TikTok en YouTube geschikt zijn voor kinderen. Ze keken onder meer of er ouderlijk toezicht mogelijk was, of de standaardinstellingen kindvriendelijk zijn ingesteld, of de privacyverklaring begrijpelijk is en of de app reclameprofielen aanmaakt.
De conclusie loog er niet om: volgens de belangenorganisatie zijn de applicaties van de onderzochte sociale media niet geschikt voor kinderen. De meeste apps maken profielen aan om content en advertenties af te stemmen op persoonlijke kenmerken. Snapchat en TikTok gingen daarin het verst: deze apps stemmen advertenties af op basis van het gedrag van kinderen en hun locatie.
Verder bleek het opzeggen van een account en het verwijderen van persoonlijke gegevens een uitdaging. Alleen TikTok en YouTube bieden ouders de mogelijkheid om over de schouder van hun kroost mee te kijken. Tot slot is de privacyverklaring onbegrijpelijk voor kinderen. Na het lezen ervan hebben ze waarschijnlijk geen flauw benul wat er met hun data gebeurt.
Het onderzoek, waar diverse media aandacht aan besteedden, was voor Don Ceder van de ChristenUnie aanleiding om schriftelijke vragen te stellen aan demissionair minister Blok, minister Dekker en staatssecretaris Knops. Allereerst vraagt hij zich af wat het kabinet ervan vindt dat sociale media niet serieus rekening houden met kinderen en hun privacyrechten. Ook wil Ceder weten wat de overheid vindt van het feit dat sociale media reclame aanbieden op basis van persoonlijke kenmerken van kinderen.
“Maakt u zich grote zorgen dat kinderen op sommigen sociale media niet de klant maar het product zijn, waaraan door advertenties geld wordt verdiend?”, zo vraagt het ChristenUnie-Kamerlid zich af. Hij laat er geen misverstand over bestaan dat hij het oneerlijk vindt dat sociale media advertentieprofielen van kinderen bijhouden: zij kunnen de op hen afgestemde reclames niet goed beoordelen.
Verder vindt Ceder dat de overheid een verantwoordelijkheid heeft om kinderen in het digitale domein te beschermen. Hij wil van de ministers en de staatssecretaris weten op welke manier zij hier handen en voeten aan geven. In de ogen van de volksvertegenwoordiger moet de overheid de positie van kinderen op sociale netwerken zowel in nationale als internationale wetgeving versterken. Zo moet de Digital Services Act (DSA) ‘harde en afdwingbare voorwaarden’ formuleren om de privacy van leden van sociale media -en kinderen in het bijzonder- beter te beschermen.
De DSA is Europese wetgeving die in de maak is om internetgebruikers beter te beschermen tegen de macht van grote technologiebedrijven als Google en Meta. Ceder denkt aan een verbod op het delen en verhandelen van data van minderjarigen, het opstellen van begrijpelijke privacyverklaringen, en een verbod op het bijhouden van advertentie- en contentprofielen op basis van locatie, klik-, like-, kijk- en zoekgedrag van minderjarigen.
Tot slot informeert Ceder of het kabinet mogelijkheden ziet om de Code voor Kinderrechten bindend te maken voor applicaties die zich op kinderen richten. In de Code staan tien beginselen hoe app-makers privacyvriendelijke applicaties voor kinderen kunnen ontwikkelen. Privacy by design is één van de uitgangspunten, net als het voorkomen van profilering van kinderen en meer transparantie.
