Er zijn geen gevallen bekend waarbij de veiligheid van politieagenten in het geding was doordat het tapsysteem van de politie haperde. Storingen in het systeem hebben evenmin gezorgd voor schade bij opsporingsonderzoeken. De hard- en software van het huidige systeem, dat dateert uit 2011, zijn daarentegen wel verouderd.
Dat schrijft de minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius in een brief (1) aan de Tweede Kamer nadat de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid vragen had gesteld over het tapsysteem van de politie.
Aanleiding voor de vragen was een artikel in NRC. Het dagblad schreef eind september dat het tapsysteem van de politie geplaagd wordt door technische problemen (2). Het systeem werd in 2019 aangeschaft van het Israëlische defensiebedrijf Elbit, maar werkt sindsdien niet goed. Het afluisteren van verdachten is hierdoor soms onmogelijk. Dat geldt ook voor het verzamelen, opslaan en vindbaar maken van dataverkeer.
Het tapsysteem werkt dusdanig slecht dat de verhoudingen tussen politieagenten en hun leidinggevenden verziekt zou zijn. Sommige agenten hebben formele klachten ingediend tegen de politieleiding. “Het probleem is niet alleen de techniek, het is ook de organisatie”, aldus een van de betrokken politiecommissarissen tegenover NRC. “De tapkamer valt onder ICT, alsof het alleen maar om automatisering gaat. Maar het gaat om opsporing. Dat blijkt de leiding niet te snappen.”
Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid zei zich niet in dit beeld te herkennen. Wel geeft hij toe dat de politie zijn best doet om het tapsysteem aan de praat te krijgen. Verschillende partijen in de Tweede Kamer hebben inmiddels schriftelijke vragen gesteld (3) over de kwestie.
Ook in de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid zijn er kritische opmerkingen gemaakt door Kamerleden over de storingsgevoeligheid van het tapsysteem. Via een brief reageert minister Yeşilgöz-Zegerius op de vragen en kanttekeningen van de commissie.
In haar brief gaat de minister in op de aanschaf van het nieuwe tapsysteem. Het oude systeem dateert uit 2011 en is dusdanig verouderd dat het noodzakelijk was om over te gaan op een nieuw systeem. De aanbesteding hiervoor startte in 2015. Na een langdurig en zorgvuldig traject is in juli 2019 voor het huidige tapsysteem gekozen.
De Tweede Kamer werd destijds al gewaarschuwd dat de implementatie van het nieuwe systeem tijd zou kosten, omdat het om maatwerk zou gaan. “Systemen van een dergelijke omvang en complexiteit kennen dit soort doorlooptijden. Niet alleen worden alle technische omgevingen ingericht conform state of the art informatiebeveiliging, ook de koppelingen met de providers moeten worden ingericht, het moet voldoen aan de Nederlandse wet- en regelgeving, die bijvoorbeeld een geheimhoudersfilter nodig maakt”, zo schrijft de minister aan de Tweede Kamer.
Eindgebruikers staan op het punt om het nieuwe tapsysteem te testen. Totdat het systeem volledig werkt, blijft het oude systeem operationeel. Dat betekent dat het oude systeem ook in 2023 nog volop gebruikt zal worden, terwijl het nieuwe systeem langzaam wordt uitgerold. “Voor 2023 is ook de oude leverancier gecontracteerd zodat zowel het oude als het nieuwe systeem beschikbaar is tijdens de overgang”, aldus minister Yeşilgöz-Zegerius.
“Het huidige tapsysteem heeft geregeld storingen van wisselende impact”, zo erkent de bewindsvrouw. De afgelopen drie maanden was het systeem om die reden drie keer niet beschikbaar. Het systeem wordt continu gemonitord om storingen zo snel mogelijk te verhelpen. Dataverlies door deze storingen is gering. “Behalve dat het verlies gering is, is het verlies ook bekend”, zo schrijft de minister. Eventueel dataverlies wordt in het proces-verbaal vastgelegd.
Minister Yeşilgöz-Zegerius ontkent dat het kentekensysteem niet goed werkte toen er wapens werden gevonden in een auto bij het huis van de Belgische minister van Justitie tijdens Prinsjesdag. “Hierover kan ik aangeven dat er geen sprake was van een storing in de automatische kentekenplaatherkenning (ANPR) (4). Het systeem waarin ANPR-informatie wordt verrijkt (i-trechter) kende wel een verstoring. Deze storing was bekend en heeft zoals hiervoor aangegeven niet tot problemen geleid voor de veiligheid.”
Politieagenten zijn nooit in gevaar zijn geweest doordat het tapsysteem het liet afweten, zo zegt de minister. Ook zijn er geen gevallen bekend waarbij opsporingsonderzoek schade opliep doordat het systeem met een storing kampte. Dat de verhoudingen op de afdeling Interceptie & Sensing zijn verslechterd, betreurt de minister van Justitie en Veiligheid. De politie haalt alles uit de kast om de werkverhoudingen te verbeteren. “De interne verhoudingen zijn onderkend, bespreekbaar gemaakt en er wordt gewerkt aan een afdelingsbrede veranderaanpak”, zo eindigt de minister haar brief.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z18527&did=2022D39534
https://www.vpngids.nl/nieuws/filters/alles/tapkamer-politie-geplaagd-door-technische-problemen/
https://www.vpngids.nl/nieuws/kamer-over-tapsysteem-politie-waarom-komt-dit-nu-pas-naar-buiten/
https://www.vpngids.nl/nieuws/overheid-mag-anpr-cameras-blijven-gebruiken/
