In november lanceerde Microsoft een hulpmiddel voor werkgevers om te kijken hoeveel tijd medewerkers spenderen aan applicaties als Microsoft Teams en Office 365. Productivity Score stelt werkgevers echter in staat om het gedrag van individuele gebruikers in kaart te brengen. Privacyexperts en securitydeskundigen vinden dit een inbreuk op hun privacy en spreken zelfs van een ‘spionagepakket’. Diverse media, waaronder de Nederlandse uitgave van Business Insider en het Amerikaanse zakenblad Forbes, hebben de zorgen van privacy- en beveiligingsspecialisten in kaart gebracht.
Afgelopen maand bracht Microsoft een nieuwe tool op de markt waarmee werkgevers de productiviteit van hun werknemers objectief kunnen meten. Productivity Score kijkt hoeveel tijd medewerkers besteden aan applicaties van Microsoft, zoals Outlook, Word, Excel en Microsoft Teams. 28 dagen lang verzamelt deze tool meetgegevens om een zogeheten ‘productiviteitsscore’ te berekenen.
Deze score is samengesteld uit een groot aantal variabelen. De software weet bijvoorbeeld exact hoeveel tijd je besteedt aan het versturen van e-mails in Outlook, hoelang je erover doet om een document te schrijven of PowerPoint-presentatie te maken, en hoeveel berichten je hebt ontvangen en wat voor tijdsbestek je daar op gereageerd hebt. Ook weet de tool hoe vaak een werknemer zijn camera aan- en uitzet tijdens een vergadering in Microsoft Teams.
Werkgevers kunnen deze productiviteitsscore bedrijfsbreed in kaart brengen en vergelijken met concurrenten die in dezelfde branche of sector werken. Productivity Score verzamelt echter dusdanig gedetailleerde gegevens van individuele medewerkers dat managers het werkgedrag op microniveau kunnen bestuderen. Dat is standaard zo ingesteld.
“Dat is op zo veel denkbare manieren problematisch”, zo schrijft de Oostenrijkse beveiligingsonderzoeker Wolfie Christl op Twitter. Managers die op individueel niveau medewerkers controleren is een weg die we volgens hem niet moeten inslaan. Ook vreest hij dat als we dit accepteren straks als de normaalste zaak van de wereld wordt gezien. Ook geeft Productivity Score volgens hem Microsoft een machtig middel in handen, waarmee het bedrijf bepaalt hoe organisaties zouden moeten functioneren.
Christl omschrijft het hulpmiddel van Microsoft als een “volwaardig surveillancetool voor op de werkplek”. Hij krijgt volop bijval op Twitter. David Heinemeier Hansson, een van de oprichters van Basecamp, schrijft op Twitter dat het woord dystopie “niet krachtig genoeg is om te omschrijven hoe groot de beerput is die Microsoft heeft geopend”.
Bennett Cyphers, stafmedewerker bij de Amerikaanse belangenvereniging Electronic Frontier Foundation, vertelt tegenover Forbes dat Productivity Score de machtsbalans tussen werkgevers en werknemers permanent verstoren en zodoende een “giftige werkomgeving” creëert. “Ik ben bang dat wanneer Microsoft de mensen in deze monitoring dashboards rolt, werknemers het leven met dit niveau van toezicht normaal gaan vinden. En dat managers gaan wennen aan het feit dat ze de beschikking hebben over een mooie datastroom over hun werknemers en dit een zegen zal zijn voor de industrie”, zo zegt Cyphers.
Deze forse en felle kritiek zag Microsoft min of meer al aankomen. Bij de aankondiging van Productivity Score schreef vicepresident Microsoft 365 Jared Spataro al in een blog dat de tool geen controle-instrument is voor werkgevers. “Bij Productivity Score draait het om het ontdekken van nieuwe manieren om te werken en het bieden van goede samenwerking tussen collega’s en technologische ervaringen”, zo valt te lezen op de blog van Spataro.
Een woordvoerder van Microsoft vertelt tegenover Business Insider dat Productivity Score een “opt-in ervaring” is waarmee werkgevers inzicht krijgen “in het gebruik van technologie en infrastructuur”. Het is nadrukkelijk niet bedoeld om werknemers voortdurend in de gaten te houden. “Inzichten zijn bedoeld om organisaties te helpen hun technologische investeringen te optimaliseren. Dit gebeurt door veelvoorkomende pijnpunten aan te pakken als lange opstarttijden, inefficiënte samenwerking tussen applicaties en slechte netwerkverbindingen. Die inzichten worden over een periode van 28 dagen geaggregeerd en worden op gebruiksniveau aangeleverd, zodat een IT-medewerker technologische ondersteuning en hulp kan bieden”, aldus de woordvoerder.
