De Raad en het Parlement hebben een voorlopig politiek akkoord bereikt over de wet digitale markten (Digital Markets Act - DMA), die de digitale sector eerlijker en concurrerender moet maken. De komende dagen wordt de tekst technisch afgerond.
De Europese Unie heeft de afgelopen 10 jaar recordboetes moeten opleggen voor schadelijke handelspraktijken van de zeer grote digitale spelers. Door de DMA kunnen deze praktijken rechtstreeks worden verboden en wordt een eerlijkere en betwistbare economische ruimte gecreëerd voor nieuwe spelers en Europese bedrijven. Deze regels zijn essentieel om de digitale markten te stimuleren en te ontsluiten, de consument meer keuzevrijheid te bieden, een betere waardedeling in de digitale economie mogelijk te maken en innovatie te bevorderen. De Europese Unie is de eerste die zo resoluut deze richting uitgaat en ik hoop dat anderen weldra zullen volgen. - Cédric O, staatssecretaris belast met Digitalisering
De wet digitale markten legt duidelijke regels vast voor grote onlineplatforms. Doel is dat grote onlineplatforms die ten aanzien van een groot aantal gebruikers als poortwachter fungeren, deze positie niet misbruiken ten nadele van bedrijven die toegang tot die gebruikers willen krijgen.
Platforms gelden als poortwachter ("gatekeeper") indien zij in de laatste 3 jaar hetzij een jaaromzet van ten minste € 7,5 miljard in de EU hebben gerealiseerd, hetzij een beurswaardering van ten minste € 75 miljard hebben, en indien zij ten minste 45 miljoen maandelijks actieve eindgebruikers en ten minste 10 000 professionele gebruikers tellen die in de EU zijn gevestigd.
Daarnaast moet het platform in ten minste 3 lidstaten zeggenschap hebben over een of meer kernplatformdiensten ("core platform services"). Deze kernplatformdiensten omvatten marktplaatsen en appstores, zoekmachines, sociale netwerken, clouddiensten, advertentiediensten, spraakassistenten en webbrowsers.
Kmo's worden in principe niet aangemerkt als poortwachter. Om het progressieve karakter van deze verplichtingen te waarborgen, is er ook een categorie "opkomende poortwachter"; zo kan de Commissie een aantal verplichtingen opleggen aan bedrijven met een bewezen maar nog niet duurzame concurrentiepositie.
het recht van gebruikers waarborgen om zich uit te schrijven van de kernplatformdiensten onder voorwaarden die vergelijkbaar zijn met die van abonnering
belangrijke software (bijvoorbeeld webbrowsers) niet als standaardinstelling bij de installatie van het besturingssysteem verplichten
zorgen voor interoperabiliteit van de basisfuncties van hun instantmessagingdiensten
app-ontwikkelaars op voet van gelijkheid toegang geven tot hulpfuncties van smartphones (bijvoorbeeld NFC-chips)
verkopers toegang geven tot hun marketing- of advertentieprestatiegegevens op het platform
de Commissie in kennis stellen van hun overnames en fusies
hun eigen producten of diensten gunstiger klasseren dan die van andere marktdeelnemers ("self-preferencing")
bij een prestatie verzamelde persoonsgegevens hergebruiken voor een andere prestatie
oneerlijke voorwaarden vaststellen voor professionele gebruikers
bepaalde softwaretoepassingen vooraf installeren
app-ontwikkelaars verplichten gebruik te maken van bepaalde diensten (bijvoorbeeld een betaalsysteem of identiteitsaanbieder) om in appstores te worden opgenomen
Als een poortwachter de regels van de wetgeving overtreedt, loopt hij het risico op een boete tot wel 10% van zijn totale wereldwijde omzet. Voor een herhaaldelijke overtreding kan een boete tot wel 20% van de wereldwijde omzet worden opgelegd.
Indien het om systematische niet-naleving van de DMA gaat, d.w.z. dat de regels ten minste 3 maal worden overtreden in 8 jaar, kan de Commissie een marktonderzoek openen en indien nodig gedragscorrigerende of structurele maatregelen opleggen.
Als een platform goede argumenten heeft om zijn aanwijzing als poortwachter te betwisten, kan het dit doen via een specifieke procedure. De Commissie zal dan de geldigheid van deze argumenten nagaan.
Om een hoog niveau van harmonisatie op de interne markt te waarborgen, is de Commissie als enige bevoegd voor de handhaving van de verordening. De Commissie kan beslissen in dialoog te gaan over de regelgevingsmaatregelen om de poortwachters duidelijk op hun verplichtingen te wijzen en indien nodig de toepassing van de regels toe te lichten.
Om het werk van de Commissie te faciliteren, worden een raadgevend comité en een groep op hoog niveau ingesteld. De lidstaten kunnen hun mededingingsautoriteiten machtigen onderzoeken in te stellen naar mogelijke inbreuken en hun bevindingen toe te zenden aan de Commissie.
Om ervoor te zorgen dat poortwachters de regels van de DMA niet schenden, is ook in bepalingen ter bestrijding van ontduiking voorzien.
De 2 wetgevers waren het erover eens dat de DMA ook moet inspelen op de economische zorgpunten rond het verzamelen van gegevens door een poortwachter. Bredere maatschappelijke problemen zullen dan weer in de wet inzake digitale diensten (Digital Services Act - DSA) worden aangepakt. Over die wet zal er naar verwachting ook snel een akkoord zijn.
De DSA en de DMA zijn de 2 pijlers van het digitaleregelgevingspakket dat ervoor moet zorgen dat bij alle digitale diensten de Europese waarden en het Europese model in acht worden genomen. Er wordt een kader gecreëerd dat is aangepast aan de economische en democratische voetafdruk van digitale giganten.
De Europese Commissie presenteerde in december 2020 de wet inzake digitale markten (DMA) en de wet inzake digitale diensten (DSA).
Dat zijn de 2 pijlers van het digitaleregelgevingspakket dat ervoor moet zorgen dat bij alle digitale diensten de Europese waarden en het Europese model in acht worden genomen. Er wordt een kader gecreëerd dat is aangepast aan de economische en democratische voetafdruk van digitale giganten.
Op 25 november 2021, minder dan een jaar na de start van de onderhandelingen in de Raad, hebben de lidstaten het standpunt van de Raad over de DMA unaniem vastgesteld.
Het voorlopige akkoord moet worden goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement. De verordening moet binnen zes maanden na de inwerkingtreding ervan worden uitgevoerd.
Het voorzitterschap van de Raad wil het akkoord op korte termijn ter goedkeuring voorleggen aan het Comité van permanente vertegenwoordigers (Coreper).
