Meta zegt de ‘intentie’ te hebben om de juridische grondslag om gerichte advertenties aan te bieden aan te passen. Het Amerikaanse techbedrijf wijzigt de juridische basis van ‘gerechtvaardigd belang’ naar ‘toestemming’. Ze zegt dit te doen vanwege een andere interpretatie van de AVG, en ‘evoluerende en opkomende regelgeving’ in de EU en Zwitserland.
Meta kondigde de beleidswijziging dinsdag aan in een update van een blogbericht over dit onderwerp (1).
Meta heeft grote moeite om de juiste juridische grondslag voor het verzamelen en verwerken van gebruikersdata te vinden. Artikel 6 lid 1 van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) schrijft zes van deze grondslagen voor. Toestemming van gebruikers, het uitvoeren van een contract en gerechtvaardigd belang zijn de drie bekendste juridische grondslagen die in het artikel worden verwoord.
Jarenlang gebruikte Meta de uitvoeringsovereenkomst als basis om gegevens van gebruikers van Facebook en Instagram te verzamelen. Dat was noodzakelijk om de sociale netwerken te kunnen aanbieden. De Data Protection Commission (DPC) floot het technologiebedrijf terug met het argument dat deze ‘contractuele noodzaak’ in strijd was met de AVG. Voor het jarenlang onrechtmatig verzamelen van gebruikersgegevens, legde de Ierse toezichthouder een boete van 390 miljoen euro op aan Meta.
Daarop besloot Meta in maart om de gebruikersvoorwaarden aan te passen. In plaats van het uitvoeren van een overeenkomst, zei het bedrijf gebruikersdata te verzamelen op basis van ‘gerechtvaardigd belang’. Het aanbieden van gerichte advertenties maakt onderdeel uit van de dienstverlening, wat inhoudt dat het techbedrijf gebruikers niet expliciet om toestemming hoeft te vragen om hun gegevens te vergaren.
Het Europees Hof van Justitie stak daar begin juli een stokje voor. Het Hof bepaalde dat het aanbieden van gerichte advertenties geen gerechtvaardigd belang is. Volgens het Hof mag een partij alleen gebruikersgegevens zonder toestemming verzamelen als dit “noodzakelijk is om uitvoering te geven aan de overeenkomst met de betrokkene”. Het gericht aanbieden van advertenties voldoet niet aan deze voorwaarde.
De Noorse privacytoezichthouder Datatilsynet besloot afgelopen maand om een tijdelijk verbod op te leggen aan Meta voor het voorschotelen van gerichte advertenties. Vanwege “zeer ondoorzichtige en indringende monitoring- en profileringsactiviteiten”, mag Meta vanaf vrijdag 4 augustus drie maanden lang geen gerichte advertenties voorschotelen aan gebruikers van Facebook en Instagram.
Meta gooit het opnieuw over een andere boeg. In een update van een oudere weblog laat het bedrijf weten dat ze de ‘intentie’ heeft om de grondslag voor gericht adverteren – Meta spreekt van ‘behavioural advertising’ – opnieuw te wijzigen. In plaats van ‘gerechtvaardigd belang’ kiest het bedrijf voor ‘toestemming’.
“Deze wijziging is bedoeld om tegemoet te komen aan een aantal evoluerende en opkomende regelgevende vereisten in de regio”, zo verklaart Meta de wijziging. Juridische uitspraken van de Ierse toezichthouder DPC en het Europees Hof van Justitie hebben een ander licht geworpen op de interpretatie van de Europese privacywetgeving. Ook anticipeert Meta op de inwerkingtreding van de Digital Markets Act (DMA). Deze wet is bedacht om concurrentie tussen techbedrijven eerlijker te maken in de EU, en de privacy van Europeanen beter te beschermen.
Noyb zegt in een reactie blij te zijn met het voornemen van Meta. “Na meer dan vijf jaar procederen komt Meta eindelijk tot de conclusie dat het mensen moet vragen of het hen mag bespioneren voor advertenties”, zo zegt Max Schrems, voorzitter van de Oostenrijkse privacystichting.
Tegelijkertijd betwijfelt hij of het Amerikaanse techbedrijf de toestemmingsvereiste daadwerkelijk gaat toepassen. “Tot nu toe hebben ze het over ‘zeer gepersonaliseerde’ of ‘gedragsgerichte’ advertenties en het is onduidelijk wat dit betekent. De AVG had betrekking op alle vormen van personalisatie, ook op zaken als je leeftijd, wat geen ‘gedrag’ is.” Schrems zegt Meta te zullen aanklagen als het de Europese privacywetgeving niet volledig toepast.
