De Europese Commissie heeft vandaag voor het eerst zes poortwachters – Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Meta, Microsoft – aangewezen in het kader van de wet digitale markten (DMA). In totaal zijn 22 door poortwachters aangeboden kernplatformdiensten aangewezen. De zes poortwachters hebben nu zes maanden de tijd om ervoor te zorgen dat de verplichtingen van de wet digitale markten voor al hun aangewezen kernplatformdiensten volledig worden nageleefd.
In het kader van de wet digitale markten kan de Europese Commissie digitale platforms als “poortwachters” aanmerken als zij een belangrijke toegangspoort vormen tussen bedrijven en consumenten met betrekking tot kernplatformdiensten. De aanmerkingsbesluiten van vandaag volgen op een herzieningsprocedure van 45 dagen die de Commissie heeft uitgevoerd na de kennisgeving van Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Meta, Microsoft en Samsung van hun potentiële status als poortwachters. De Commissie heeft met name de poortwachterstatus voor de volgende specifieke kernplatformdiensten vastgesteld:
Tegelijkertijd heeft de Commissie vier marktonderzoeken geopend om de opmerkingen van Microsoft en Apple nader te beoordelen. Deze bedrijven stelden dat bepaalde kernplatformdiensten niet als poortwachter kunnen worden aangemerkt, hoewel zij wel aan de drempels voldoen:
• Microsoft: Bing, Edge en Microsoft Advertising
• Apple: iMessage
Overeenkomstig de DMA hebben deze onderzoeken tot doel na te gaan of een voldoende gemotiveerde weerlegging door de ondernemingen zou aantonen dat de betrokken diensten niet moeten worden aangewezen. Het onderzoek moet binnen vijf maanden worden afgerond.
Daarnaast heeft de Commissie een marktonderzoek geopend om nader te beoordelen of het iPadOS van Apple als poortwachter moet worden aangemerkt, hoewel het niet aan de drempels voldoet. Overeenkomstig de DMA moet het onderzoek moet binnen vijf maanden worden afgerond.
Daarnaast heeft de Commissie geconcludeerd dat, hoewel Gmail, Outlook.com en Samsung Internet Browser voldoen aan de drempels van de DMA om als poortwachter te worden aangemerkt, Alphabet, Microsoft en Samsung toch voldoende gemotiveerde argumenten hebben aangevoerd om aan te tonen dat die diensten niet als poortwachter voor de respectieve kernplatformdiensten moeten worden aangemerkt. Daarom heeft de Commissie besloten Gmail, Outlook.com en Samsung Internet Browser niet als kernplatformdiensten aan te merken. Hieruit volgt dat Samsung voor geen enkele kernplatformdienst als poortwachter is aangewezen.
Na hun aanwijzing hebben poortwachters nu zes maanden de tijd om te voldoen aan de volledige lijst van zaken die ze wel en niet mogen doen in het kader van de wet digitale markten, waardoor eindgebruikers en zakelijke gebruikers van de diensten van de poortwachters meer keuze en meer vrijheid krijgen. Sommige verplichtingen zullen echter pas vanaf de aanwijzing van toepassing worden, zoals de verplichting om de Commissie te informeren over een voorgenomen concentratie. Het is aan de aangewezen bedrijven om de daadwerkelijke naleving te waarborgen en te bewijzen. Daartoe moeten zij binnen zes maanden een gedetailleerd nalevingsverslag indienen, waarin zij moeten aantonen dat zij aan de verplichtingen van de DMA voldoen.
De Commissie controleert de daadwerkelijke uitvoering en naleving van deze verplichtingen. Als een poortwachter de verplichtingen op basis van de wet digitale markten niet nakomt, kan de Commissie geldboeten opleggen tot 10 % van de totale wereldwijde omzet van de onderneming, die in geval van herhaalde inbreuken tot 20 % kunnen oplopen. In geval van stelselmatige inbreuken is de Commissie ook bevoegd om aanvullende maatregelen vast te stellen, zoals de verplichting dat een poortwachter een bedrijf of delen daarvan verkoopt, of een verbod voor de poortwachter om aanvullende diensten te verwerven die verband houden met de stelselmatige niet-naleving.
In de toekomst zouden andere ondernemingen ook een kennisgeving bij de Commissie kunnen indienen in het kader van de wet digitale markten, op basis van een zelfbeoordeling met betrekking tot de toepasselijke drempels. Daartoe onderhoudt de Commissie een constructieve dialoog met alle betrokken ondernemingen.
De wet digitale markten heeft tot doel om te voorkomen dat poortwachters oneerlijke voorwaarden aan bedrijven en eindgebruikers opleggen, en om de openheid van belangrijke digitale diensten te waarborgen.
Om een einde te maken aan de negatieve effecten op de eengemaakte markt van de EU vanwege bepaalde gedragingen van onlineplatforms die als digitale poortwachter fungeren, heeft de Commissie in december 2020 niet alleen de wet digitale markten, maar ook de wet digitale diensten voorgelegd.
De DMA, die sinds november 2022 van kracht is en sinds mei 2023 wordt toegepast, moet ervoor zorgen dat de markten in de digitale sector concurrerend en rechtvaardig zijn. De verordening reguleert poortwachters, ofwel grote onlineplatforms die een belangrijke verbinding vormen tussen zakelijke gebruikers en consumenten. Door hun positie kunnen zij in staat zijn om de digitale economie te verstoren.
Ondernemingen die minstens één van de tien in de wet digitale markten vermelde kernplatformdiensten aanbieden, worden als poortwachter beschouwd als zij aan de hieronder beschreven criteria voldoen. Deze kernplatformdiensten zijn: onlinetussenhandelsdiensten zoals appstores, onlinezoekmachines, socialenetwerkdiensten, bepaalde berichtendiensten, videoplatformdiensten, virtuele assistenten, webbrowsers, cloudcomputingdiensten, besturingssystemen, onlinemarktplaatsen en advertentiediensten. Eenzelfde onderneming kan voor verschillende kernplatformdiensten als poortwachter worden aangemerkt.
Er zijn drie belangrijke kwantitatieve criteria die aanleiding geven tot het vermoeden dat een onderneming een poortwachter is in de zin van de wet digitale markten: i) als de onderneming een bepaalde jaarlijkse omzet in de Europese Economische Ruimte heeft en een kernplatformdienst aanbiedt in ten minste drie EU-lidstaten; ii) als de onderneming een kernplatformdienst aanbiedt aan ten minste 45 miljoen maandelijks actieve eindgebruikers die in de Unie zijn gevestigd of zich aldaar bevinden en aan ten minste 10 000 jaarlijks actieve, in de Unie gevestigde zakelijke gebruikers; en iii) als de onderneming in de afgelopen drie jaar aan het tweede criterium heeft voldaan.
De wet digitale markten bevat specifieke verplichtingen die poortwachters moeten naleven, waaronder een verbod op bepaalde gedragingen, in de vorm van een lijst van zaken die ze wel en niet mogen doen.
Op grond van de wet digitale markten is de Commissie ook bevoegd om marktonderzoeken uit te voeren om: i) ondernemingen op kwalitatieve gronden aan te merken als poortwachters; ii) indien nodig de verplichtingen voor poortwachters te actualiseren; iii) oplossingen te ontwerpen tegen stelselmatige inbreuken op de wet digitale markten.
