De ministeries van Economische Zaken en Klimaat, Justitie en Veiligheid en Financiën analyseren momenteel de uitspraak van het Europees Hof van Justitie over een Europese anti-witwasrichtlijn. Uit een voorlopige analyse blijkt dat de informatieverstrekking uit het UBO-register door de Kamer van Koophandel spoedig kan worden hersteld. Voor sommige instellingen is aansluiting op het register een stuk complexer.
Dat zegt minister van Financiën Sigrid Kaag in reactie op schriftelijke vragen van Eelco Heinen (VVD) (1).
Het UBO-register is een Europese database waarin staat wie de eigenaar is van een stichting of vennootschap. Het register vertelt eveneens wie er zeggenschap of een belang heeft in de betreffende stichting of organisatie. Zo wil Brussel voorkomen dat er criminele activiteiten plaatsvinden en het makkelijker maken om de daders op te sporen.
Het UBO-register is een voortvloeisel uit een Europese antiwitwasrichtlijn om de financiering van cybercriminaliteit en terrorisme te voorkomen. Het Europees Hof van Justitie is echter van mening dat de richtlijn fundamentele mensenrechten aantast. “Het Hof stelt evenwel vast dat de uit deze maatregel resulterende inmenging niet beperkt is tot wat strikt noodzakelijk is en niet evenredig is met het nagestreefde doel”, zo zei de rechter.
Naar aanleiding van deze uitspraak gaf minister Kaag de Kamer van Koophandel de opdracht om voorlopig geen informatie uit het UBO-register te verstrekken. Dat was reden voor de VVD en SGP om schriftelijke vragen te stellen. De minister heeft de vragen van de partijen beantwoord.
Kaag zegt dat de ministeries van Economische Zaken en Klimaat, Justitie en Veiligheid en Financiën de uitspraak van het Hof bestuderen. Ambtenaren stellen dat het Hof onderscheid maakt tussen drie categorieën instanties die momenteel toegang hebben tot het UBO-register: (1) bevoegde autoriteiten zoals opsporingsdiensten, (2) instellingen die zich bezighouden met de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwtf) zoals banken en (3) het brede publiek.
“Voor een goede werking van het register is het van belang dat de eerste twee categorieën toegang hebben tot informatie uit het register”, benadrukt Kaag. Ze verwacht ‘spoedig’ de informatielevering voor inlichtingen- en opsporingsdiensten en andere bevoegde instanties te herstellen. Voor Wwtf-instellingen ligt het complexer, omdat goed gekeken moet worden welke niet-noodzakelijke informatie niet verstrekt mag worden. Ambtenaren bekijken nauwkeurig aan welke voorwaarden voldaan dient te worden om de informatievoorziening voor deze doelgroep te herstellen.
“Toegang voor het brede publiek wordt beperkt tot personen of organisaties die een legitiem belang kunnen aantonen”, zegt minister Kaag. Zodra de juridische analyse is afgerond, belooft ze de Tweede Kamer hierover te informeren.
Aan Tweede Kamerlid Chris Stoffer (SGP) schrijft de minister dat de verplichting voor lidstaten om het UBO-register voor het brede publiek toegankelijk te maken, komt te vervallen. “Daarmee geldt voor lidstaten enkel nog de verplichting om toegang te geven tot informatie over uiteindelijk begunstigden nog voor bevoegde autoriteiten, meldingsplichtige instellingen en alle personen of organisaties die een legitiem belang kunnen aantonen”, aldus minister Kaag.
Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. “In Nederland hebben we niet al deze drie categorieën expliciet in onze wetgeving benoemd”, benadrukt de bewindsvrouw. Het zal dus tijd en moeite kosten om Wwtf-instellingen opnieuw toegang te geven tot het UBO-register. Samen met de Kamer van Koophandel gaat de minister de informatieverstrekking aan bevoegde autoriteiten binnenkort weer herstellen.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen/detail?id=2022Z22877&did=2022D55401
